In de zorg heeft jouw begeleidingsstijl als professional uiteraard invloed op de cliënt. Je wilt een bepaald doel behalen, maar daarbij het persoonlijke aspect niet uit het oog verliezen. Daarom maken we gebruik van verschillende begeleidingsstijlen, waarvan de belangrijkste vier bekend staan als instrueren, overtuigen, participeren en delegeren.

Deze vormen van begeleiding in de zorg zijn taakgericht of relatiegericht. En soms zijn ze het allebei. In dit artikel gaan we in op de vier belangrijkste begeleidingsstijlen.

Wat zijn begeleidingsstijlen in de zorg?

Begeleidingsstijlen zijn manieren om effectief sturing te bieden aan anderen. Het spreekt voor zich dat goede begeleiding in de zorg onmisbaar is voor zowel medewerkers als cliënten. Als medewerker wil je namelijk sturing bieden op punten waar de cliënt op dat moment het meeste baat bij heeft.

Nu zijn er verschillende begeleidingsstijlen in de zorg te onderscheiden. Iedere stijl zegt iets over de manier waarop de medewerker met de cliënt omgaat. Het gaat dus meer over de begeleider zélf dan over de methode van begeleiden. Hierbij kan de aansturing taakgericht of relatiegericht zijn. Laten we dieper ingaan op de vier belangrijkste manieren van begeleiding in de zorg.

Instrueren: actief richting geven aan de taak

Met de instruerend begeleidende stijl, ook wel ‘directieve stijl’ genoemd, geef je actief richting aan een situatie. Deze vorm van begeleiden richt zich vooral op de taak en veel minder op de relatie met de cliënt. Je oefent namelijk een hoge mate van controle op de ander uit, zonder dat je de eigen inbreng van de cliënt hierin meeneemt.

De instruerende stijl is geschikt als de cliënt iets moet doen waar hij of zij nog niet of nauwelijks ervaring mee heeft. De stijl is direct en duidelijk, maar heeft als nadeel dat het niet erg motiverend is en dat het de betrokkenheid, het initiatief en de ontwikkeling van de cliënt niet stimuleert.

Overtuigen: bewijzen dat een taak gedaan moet worden

Je kunt begeleiding in de zorg ook op de overtuigende manier uitvoeren. Met deze stijl probeer je de cliënt te bewijzen dat iets op een bepaalde manier gedaan moet worden. Je gebruikt je autoriteit en gaat in op de motivatie van de cliënt om een taak goed te volbrengen. Door je besluiten toe te lichten, vragen te stellen en suggesties te verzamelen, betrek je de cliënt bij het te nemen besluit. Deze begeleidingsstijl is daarom zowel taakgericht als relatiegericht.

Bij de overtuigende stijl streef je naar gelijkwaardigheid en moedig je de inzet van de cliënt aan met instructies en complimenten. Het nadeel van deze vorm van begeleiding is dat de kans bestaat dat je met jouw mening over de grenzen van je cliënt heen gaat of dat de cliënt erg afhankelijk van je wordt.

Participeren: de cliënt deel laten nemen aan het besluit

In de zorg scoort ‘participeren’ of ‘overleggen’ hoog op het relatiegerichte en minder op de uitvoering van de taak. Met deze begeleidingsstijl zie je de cliënt als een waardige gesprekspartner met wie je de uit te voeren taken bespreekt. Je geeft hem of haar zo veel mogelijk verantwoordelijkheden.

Hoewel je met ‘participeren’ bijdraagt aan een veilige sfeer én aan de talentontwikkeling van de cliënt, is er ook een schaduwkant aan deze begeleidingsstijl in de zorg. Het kan namelijk zo zijn dat je een bepaald inzicht en motivatie van de cliënt probeert aan te spreken, die misschien helemaal niet bij die cliënt aanwezig is.

Delegeren: de verantwoordelijkheid in handen van de cliënt leggen

Delegeren is de laatste van de vier belangrijkste begeleidingsstijlen in de zorg. Deze vorm van begeleiding is niet taakgericht, maar ook niet relatiegericht. Je draagt de taak over aan de cliënt, legt de verantwoordelijkheid hiervan volledig bij diegene neer en gaat ervan uit dat hij of zij dit goed uitvoert. Hierbij maak je gebruik van regels en procedures om naar vastgestelde doelen toe te werken.
Het nadeel van deze begeleidingsstijl is dat je afstand neemt van de taken en hierdoor minder zicht hebt op de voortgang van het proces. Ook kan de cliënt er een gevoel van afstandelijkheid en onpersoonlijkheid door ervaren.

Begeleidingsstijlen in de zorg met Threewise zorgacademie

Om de juiste vormen van begeleiding in de zorg te bieden, zijn goede training en veel oefening onmisbare elementen. In een eerder artikel schreven we al over de ins en outs van werkbegeleiders en praktijkbegeleiders in de zorg. In onze online cursussen ‘Werkbegeleider’ en ‘Stagebegeleider’ leer je stapsgewijs hoe je die rollen succesvol vervult.

Ontdek de cursus Stagebegeleider Ontdek de cursus Werkbegeleider